Co składa się na projekt placu zabaw? Projekt koncepcyjny, budowlany, wykonawczy, branżowy, uzgodnienia, pozwolenia, zgłoszenie, kosztorys inwestorski, przedmiar robót.
Trudno się w tym wszystkim połapać, gdy nie pracuje się w branży. I powiem Ci szczerze – nawet gdy się w niej pracuje. Dlatego dziś krótki (choć nie tak krótki jak myślałam) przewodnik po poszczególnych elementach, które składają się na projekt placu zabaw.
Notatki do odcinka
Krótki słownik
Po co to całe zamieszanie? Nie wystarczyłaby jedna dokumentacja projektowa? Czy projekt budowlany służy do budowania? To do czego służy wykonawczy? Na początek zróbmy sobie małe wprowadzenie. Poszczególne części dokumentacji projektowej mają różne przeznaczenie. I tak w największym skrócie możemy powiedzieć, że są trzy rodzaje PROJEKTÓW:
- KONCEPCYJNY dla klienta;
- BUDOWLANY dla urzędu;
- WYKONAWCZY dla wykonawcy.
Koncepcja pokazuje ideę, ogólny pomysł. Zawiera szkice, opisy, zdjęcia referencyjne, czasami wizualizacje. To opowieść o tym, jak dane miejsce się zmieni, jaką będzie mieć atmosferę, ale też jaką funkcję może pełnić, jak będą rozłożone poszczególne strefy. Jest to również etap, w którym dobiera się poszczególne elementy, choć ich lista może ulec zmianie na dalszych etapach projektu. Ta część projektu służy więc do tego, aby klient, który jest laikiem, był w stanie ocenić czy pomysł mu się podoba.
Projekt budowlany składany się do urzędu, w momencie gdy nasza inwestycja wymaga zgłoszenia zamiaru wykonania robót budowlanych lub pozwolenia na budowę.
Ostatni element to projekt wykonawczy, czyli rysunki i opis techniczny, które pozwalają wykonawcy na zrealizowanie naszego projektu.
Projekt to kwestia umowna
Z wyżej wymienionych rodzajów projektów tylko wygląd projektu budowlanego bardzo jasno określają przepisy. Granica między projektem koncepcyjnym a wykonawczym jest bardzo płynna. Zależy od sytuacji, ale też od standardów biura projektowego, które je wykonuje. Czasami projekt koncepcyjny będzie tak szczegółowy, że można będzie na jego bazie poprowadzić budowę, a czasami będą to tylko ogólne wytyczne, nakreślony kierunek działania z sugestią dotyczącą poszczególnych elementów. Dlatego w tym odcinku omawiam jak to wygląda u nas, w pracowni k.
Projekt koncepcyjny
Idea
Projekt koncepcyjny dzielimy na dwie części. W pierwszej prezentujemy bardzo wstępną ideę. To pozwala nam ocenić, na ile klient jest zainteresowany proponowanymi rozwiązaniami, czy idziemy w dobrym kierunku. To ważne, ponieważ kolejny etap, czyli zagospodarowanie terenu i dobór elementów to sporo pracy. Bez sensu byłoby ją wykonywać, jeśli podstawowe założenia zostałyby odrzucone przez klienta.
Ale zanim będziemy w stanie stworzyć jakąkolwiek ideę musimy bardzo dokładnie zapoznać się z miejscem oraz porozmawiać z klientem. Dlatego na samym początku naszego projektu znajdziesz opis uwarunkowań – wytyczne klienta (zarówno przekazywane wprost jak i wyczytane „między wierszami”), warunki lokalne zaobserwowane na miejscu i wyciągnięte z map (powiązania komunikacyjne, widokowe, warunki przyrodnicze itp.), uwarunkowania prawne (plan miejscowy, ochrona konserwatorska, ochrona przyrody). A także standardy pracowni k. – czym kierujemy się podczas projektowania przestrzeni dla dzieci.
Właściwa idea to opis tematu przewodniego – skąd się wziął i jak możemy przełożyć go na przestrzeń. Opisujemy również, w jaki sposób teren będzie podzielony na strefy funkcjonalno-użytkowe oraz co je wypełni. Uzupełnieniem opisu są schematy – mapa myśli dotycząca tematu przewodniego i podział na strefy, a także zdjęcia i rysunki referencyjne, oddające charakter miejsca po zmianach.
Wstępną ideę przedstawiamy klientowi – w formie wydruków lub prezentacji. Jeśli to tylko możliwe – na żywo. To moment, żeby sprawdzić czy klient podąży za naszą wizją, a jednocześnie czas na wyjaśnienie wszystkich niejasności. My dostajemy zielone światło do dalszego działania, a klient jest spokojny, że sprawy idą w dobrą stronę.
Właściwy projekt koncepcyjny
Projekt koncepcyjny rozpoczynamy od opisania wszystkich prac przygotowawczych, niezbędnych do wykonania przed właściwymi pracami, takich jak np. demontaż urządzeń. W następnej kolejności są prace ziemne, np. korytowanie pod nawierzchnie amortyzujące czy usypanie pagórka. To również miejsce, gdzie wymieniamy elementy małej architektury, które planujemy tam umieścić oraz przykładowe gatunki zieleni.
Wszystkie te informacje pokazujemy na rysunku, w opisie, ale też w formie załącznika, gdzie zestawiamy wszystkie proponowane elementy. Czasem jest to „lista zakupów” z podanymi linkami do konkretnych sklepów (gdy bazujemy na urządzeniach gotowych, a wykonawca nie będzie wybierany w przetargu). A czasami są to rysunki, na których prezentujemy pomysł na elementy indywidualnie projektowane (takie jak kuchnia błotna czy ścianka interaktywna). Jeszcze bez detali i danych technicznych, ale już z pewnymi informacjami dotyczącymi wymiarów, materiałów, kolorystyki czy wymaganego otoczenia (ważna sprawa w projektach placów zabaw).
Projekt wykonawczy
Nie zawsze jest konieczny. Czasami projekt jest dość prosty, a klient ma dobrego, sprawdzonego wykonawcę, który nie potrzebuje bardzo szczegółowych instrukcji dotyczących np. budowy tarasu. Czasami zdarza się, że sami realizujemy dany projekt, wówczas tworzymy tylko tyle rysunków, ile jest nam potrzebnych, ale nie muszą być one złożone w pełną dokumentację. A czasami robimy projekt koncepcyjny dla całego ogrodu, a projekt wykonawczy tylko dla fragmentu.
Projekt wykonawczy powtarza punkty wprowadzone w projekcie koncepcyjnym, ale zawiera o wiele bardziej szczegółowe informacje. Przykładowo: gdy w projekcie koncepcyjnym pojawia się informacja o pagórku – podajemy jego wymiary, wysokość i co się na nim znajduje (np. zjeżdżalnia). W projekcie wykonawczym opisujemy jaka jest wymagana podbudowa, jak układać i zagęszczać kolejne warstwy, jakie są dokładne wymiary pagórka i zjeżdżalni (sprawdzamy to jeszcze raz, aby te wymiary były ze sobą skorelowane), jak fundamentować zjeżdżalnię itd.
EDIT: Aktualnie projekt placu zabaw w pracowni k. wygląda trochę inaczej. Zmieniliśmy go właśnie po to, aby nie powielać treści z różnych części opracowania. Wraz z projektem koncepcyjnym oferujemy od razu podstawowy projekt wykonawczy. Pełny projekt wykonawczy robimy tylko w przypadku bardziej skomplikowanych obiektów lub przy inwestycjach wymagających procedury przetargowej.
Poza opisem załączamy rysunek z wymiarami, a także rysunki techniczne poszczególnych elementów. Robimy również zestawienie wszystkich elementów gotowych (urządzenia z katalogu, ławki itp.) oraz wszystkich materiałów niezbędnych do budowy poszczególnych wyrobów (kantówki, deski, piasek, beton itd.) z podaniem ilości (powierzchni, kubatury, sztuk). Zestawienie ułatwia wykonawcom wycenę ich pracy.
Projekt budowlany
Są sytuacje, kiedy potrzebne jest zgłoszenie zamiaru wykonania robót budowlanych – na przykład przy budowie elementów małej architektury w miejscu publicznym (gdy chcesz wstawić ławkę lub huśtawkę na publiczny plac zabaw). Czasami potrzebne jest pozwolenie na budowę – na przykład przy pracach ziemnych (niestety usypanie pagórka należy do prac ziemnych).
Mapa do celów projektowych
Projekt zagospodarowania terenu przygotowuje się na aktualnej mapie do celów projektowych. Nie jest to jakakolwiek mapa, ale bardzo konkretny „twór”, sporządzany przez geodetę i opieczętowywany przez odpowiednie urzędy. Jeśli Twoja inwestycja wymaga projektu budowlanego – nie przeskoczysz tego, musisz przygotować się na wydatek i uzbroić się w cierpliwość. Czas oczekiwania na mapę wynosi teoretycznie koło 6 tygodni, w praktyce min. 8.
Architekt z uprawnieniami
Projekt budowlany musi sporządzić architekt z uprawnieniami. I tu dochodzimy do dość absurdalnej sytuacji – w Polsce architekci krajobrazu nie mają uprawnień do sporządzenia mapy zagospodarowania terenu. Dlatego jeśli zamawiasz projekt w biurze architektoniczno-krajobrazowym, to biuro musi współpracować z architektem, który ma uprawnienia i należy do Izby Architektów.
Co zawiera projekt budowlany?
- Część formalno-prawna – oświadczenie o zgodności projektu z przepisami, uprawnienia budowlane projektanta, wpis do Izby Architektów, aktualna mapa do celów projektowych;
- Opis – przedmiot inwestycji, istniejące i projektowane zagospodarowanie terenu, zestawienie powierzchni, informacja o ochronie kształtowania przestrzeni, o wpływie eksploatacji górniczej, o przewidywanych zagrożeniach dla środowiska oraz higieny i zdrowia użytkowników, o obszarze oddziaływania inwestycji, o bezpieczeństwie i ochronie zdrowia;
- Część rysunkowa – projekt zagospodarowania terenu;
- Załączniki – lokalizacja działki w szerszym kontekście, rysunki, szkice, zdjęcia lub karty katalogowe pozwalające określić co planowane jest ramach inwestycji.
Inne opracowania
Projekty branżowe
Czasami potrzebne będą projekty branżowe. Na przykład w sytuacji, gdy projekt placu zabaw zawiera urządzenie wodne, które potrzebujemy podpiąć je do wodociągów, albo latarnię, do której musimy doprowadzić prąd. Projekty te służą nie tylko wykonawcy, ale są również potrzebne do przeprowadzenia uzgodnień z odpowiednimi dostawcami i urzędami. Przy większych inwestycjach projekt zieleni również jest traktowany jako osobny projekt branżowy. Często jednak architekci krajobrazu włączają projekt zieleni do swojego projektu koncepcyjnego i wykonawczego.
Przedmiar robót, kosztorys inwestorski, specyfikacja techniczna wykonania i odbioru robót budowlanych (czyli tzw. STWiORB)
Wszystkie wymienione powyżej opracowania przygotowuje kosztorysant z uprawnieniami. Potrzebne są przede wszystkim do przetargów. Przedmiar robót i kosztorys inwestorski mogą być przydatne również przy wyborze wykonawcy inną drogą. Pozwalają określić co dokładnie jest do zrobienia i ile poszczególne prace powinny kosztować. Teoretycznie pozwala to klientowi trzymać rękę na pulsie, gdy wykonawca będzie go chciał oszukać. Teoretycznie, bo w praktyce to na niewiele się zda, jeśli wszyscy wykonawcy będą windować ceny w górę. Jak to się w ostatnich latach dzieje.
Jak wybrać architekta?
Po owocach go poznacie
Jak ocenić jak dany architekt projektuje, skoro każde biuro ma inne standardy? Po pierwsze – po efektach. Jeśli masz możliwość, zobacz najlepsze realizacje danego biura. Nie tylko projekty i ładne obrazki, ale realizacje. Jak ta przestrzeń faktycznie pracuje, jak wygląda po kilku latach?
Tu jednak muszę dodać, że nie zawsze architekci mają możliwość sprawowania nadzorów autorskich. A klienci nie zawsze pilnują, aby wykonawca pracował zgodnie z zamierzeniem projektanta. Do tego dochodzą cięcia budżetowe i ograniczony czas na realizację. Dlatego wcale nierzadko zdarza się, że efekt końcowy odbiega od pomysłu architekta. Zapytaj więc, które realizacje Twój potencjalny projektant uznaje za wyjątkowo udane i spróbuj zobaczyć właśnie te.
Poproś o przykładową dokumentację projektową
Jeśli chcesz wiedzieć co dokładnie dostaniesz od architekta, któremy zlecasz projekt placu zabaw, propoś go o pokazanie przykładowego opracowania. Sprawdź z jakich składa się elementów – jakich rysunków, zestawień i czy nie brakuje czegoś istotnego. A przy okazji zerknij, w jaki sposób cały projekt jest złożony. Schludnie czy byle jak, czy tekst jest napisany poprawną polszczyzną, czy rysunki są czytelne. To dużo świadczy o charakterze i trybie pracy architekta. A po co tracić czas na współpracę z kimś niechlujnym. Jeśli jesteś architektem – mam nadzieję, że w ogóle nie wiesz o czym mówię. I że w Twoich projektach nie znajdę wiszących spójników.
I na koniec ważna uwaga. Zakres projektu musi być bardzo wyraźnie określony w ofercie, a potem w umowie!
Jeśli masz jeszcze jakieś pytania odnośnie tego jak wyglądają projekty w architekturze krajobrazu – napisz w komentarzu lub w grupie Nieplac Zabaw™. Jeśli pytania będą się powtarzać – nagram kolejny odcinek podkastu.
Linki
Ile kosztuje plac zabaw? (039)
Czy to się da? A co z tą normą? Nie jesteśmy skazani na nudne place zabaw? (022)
Co musi plac zabaw? (024)
Kto może projektować place zabaw (026)
