W książce Kuchnia błotna. 20 przepisów na naturalny plac zabaw pojawia się rozdział o rękodziele. A jeśli mówimy o rękodziele na placu zabaw nie możemy nie wspomnieć o wikliniarstwie. Bo czym innym są szałasy z wierzby, jeśli nie wielkimi koszykami? O wierzbowych konstrukcjach w ogrodzie rozmawiam z Anną Jach-Falkiewicz z Żywej Architektury. Ania przygotowała dla nas również przepis na igloo i tunel z wierzby.
Notatki do odcinka
O Żywej Architekturze
Jesteśmy grupą pasjonatów naturalnych rozwiązań, wykształconą przez twórcę nurtu żywej architektury Hansa Petera-Sturma, autora książki Wiklina w ogrodzie. Pomysły na oryginalne ozdoby i praktyczne sprzęty.
Od 5 lat wykonujemy budowle z wierzby, tworzymy naturalne place zabaw i zazieleniamy polskie miasta. Sadzimy wierzbowe altany, szałasy, tunele, pergole i obiekty artystyczne. Dzisiaj chcemy podpowiedzieć jak samodzielnie wykonać igloo i tunel z wierzby w ogrodzie zabaw.
Zdjęcia i rysunki: Żywa Architektura
O żywej architekturze
Żywa architektura to naturalne, rosnące i pięknie zazieleniające się budowle z wierzby. Wierzba na placu zabaw daje nam ogrom możliwości – można tworzyć duże altany wypoczynkowe i mniejsze obiekty. Małe altanki, szałasy, tunele, bazy, igloo są doskonałymi miejscami do zabawy – dzieci je uwielbiają!
Przygotowanie
Wybór budowli
Decyzję o wyborze budowli warunkuje ilość miejsca w naszym ogrodzie i funkcja, którą mają pełnić. Igloo może być bazą, kryjówką, domkiem, do którego można wstawić ławki, stoliczek. W lato liście wierzby będą dawać przyjemny cień, także dzieci mogą się tam bawić cały dzień. Tunele doskonale nadają się do zabaw w chowanego i berka. Mogą być zasadzone jak długi wijący się wąż, mogą też tworzyć labirynt zakręcony jak ślimak. Można też połączyć ze sobą obie budowle i stworzyć igloo, do którego wnętrza prowadzi tunel. Dla przykładu podamy instrukcję wykonania igloo o średnicy 2-3 m i wysokości 1,8-2,2 m oraz tunelu o szerokości 1-1,5 m i wysokości do 1,6 m. Długość tunelu może być dowolna, w zależności od potrzeb i posiadanego miejsca.
Gdzie. Wybór miejsca w ogrodzie
Najlepsze dla wierzby są słoneczne stanowiska, nie lubi rosnąć w pobliżu i cieniu dużych drzew. Rośnie szybko, a jej korzenie potrzebują miejsca w glebie, także warto zachować około 1 metra odległości od muru czy innej rośliny. Wierzba na placu zabaw (i wszędzie indziej) potrzebuje dużo, dużo wody, także planując rozmieszczenie budowli, należy wziąć pod uwagę odległość do przyłącza wodnego.
Kiedy. Pora sadzenia
Wierzbowe budowle sadzimy w dwóch sezonach:
- wiosenny: marzec – I. połowa kwietnia, po okresie mrozów, gdy gleba już nie jest zamrożona
- jesienny: koniec października – grudzień
Wierzba na placu zabaw
Do wykonywania żywej architektury używamy wierzby wiciowej, zwanej popularnie wierzbą energetyczną. Wierzbę najlepiej kupić na plantacji. Jest ich w Polsce wiele, więc nie powinno być problemu ze znalezieniem odpowiedniego materiału. Poszukiwania plantacji można zacząć od portalu olx, wpisując hasło „wierzba energetyczna”. Wierzbę zbiera się od II. połowy października do lutego, kiedy na pędach nie ma już liści. Ważne, żeby wybrane przez nas pędy wierzby były długie i proste, świeże (nieprzesuszone) i bez bocznych gałązek. Przechowujemy ją na stojąco, w chłodnym, zacienionym miejscu. Jeżeli gałęzie były długo przechowywane, przed wysadzeniem można na kilka dni umieścić je w wodzie.
Do wykonania budowli będą potrzebne gałązki 2,5 i 3 metrowe, w ilości:
- Igloo – ok. 100 szt. pędów wierzby dł. 2,5 m + 100 szt. dł. 3 m (uwzględniony zapas)
- Tunel – ok. 20 szt. pędów wierzby dł. 2,5/3 m na mb tunelu (uwzględniony zapas)
Narzędzia
Do pracy przy budowlach z wierzby potrzebne będą:
- szpadel ostry
- sekator do przycinania gałązek
- gumka/sznurek do wiązania (opcjonalnie)
Przygotowanie gruntu
Przed posadzeniem budowli należy dokładnie odchwaścić powierzchnię, na której zostanie zasadzona. Po wytyczeniu kształtu budowli, należy po obrysie skopać glebę na szerokość szpadla i głębokość ok. 30 cm. Jeżeli gleba jest kamienista, kamienie należy usunąć i w miarę potrzeb dosypać żyznej ziemi. Powstaje w ten sposób rowek z poruszoną ziemią, w którą będziemy wtykać pędy wierzby. Jeżeli chcemy rozłożyć agrowłókninę w celu uniknięcia chwastów, to należy to zrobić przed wetknięciem pędów w glebę. Dla zachowania wilgotności gleby można dodać hydrożelu lub posypać korą drzewną.
Sadzenie i zaplatanie
Igloo
- Igloo wykonujemy z uformowanych i zaplecionych artystycznie, pojedynczych gałązek wierzby.
- Na ziemi wytyczamy okrąg o średnicy 2-3 metrów. Wyznaczamy miejsce wejścia do altanki. Przekopujemy ziemię po obrysie.
- Do rowka z przekopaną ziemią wtykamy pędy konstrukcyjne (dłuższe, np. 3 m), po obwodzie koła, regularnie, średnio co 30 cm. Naprzeciwległe pędy łączymy ze sobą – tak powstaje konstrukcja nośna naszej budowli. Formujemy wejście do igloo, dla wzmocnienia możemy zastosować po 2-3 szt. pędów.
- Pomiędzy pędy nośne wsadzamy pędy ukośne (krótsze), tu już nie ma znaczenia regularność i zachowanie odstępów. Pędy ukośne zaplatamy za konstrukcję nośną, dowolnie, jak ptasie gniazdo. Cały czas dbamy o zachowanie zaokrąglonego kształtu naszej konstrukcji.
- Dla związania ze sobą pędów i ozdoby można je obwiązać gumką lub sznurkiem.
- Pamiętaj o obfitym podlaniu igloo. Odwdzięczy się bujną zielenią.
Gotowe!
Tunel
- Ażurowe tunele sadzimy z pojedynczych gałązek uformowanych w łuki.
- Na ziemi wytyczamy kształt tunelu – może być zupełnie prosty lub przyjąć np. kształt labiryntu. Przekopujemy ziemię po obrysie.
- Do rowka z przekopaną ziemią wtykamy pędy konstrukcyjne, regularnie, średnio, co 30 cm. Naprzeciwległe pędy łączymy ze sobą – tak powstaje konstrukcja nośna naszego tunelu. Formujemy wejście do tunelu, dla wzmocnienia możemy zastosować po 2-3 szt. pędów.
- Pomiędzy pędy nośne wsadzamy pędy ukośne. Jeżeli chcemy uzyskać symetryczny ażur, warto zadbać o regularność. Pędy ukośne zaplatamy za konstrukcję nośną, naprzemiennie. Cały czas dbamy o zachowanie zaokrąglonego kształtu naszej konstrukcji.
- Dla związania ze sobą pędów i ozdoby można je obwiązać gumką lub sznurkiem.
- Pamiętaj o obfitym podlaniu tunelu. Zazieleni się dla Ciebie.
Gotowe!
Świeże pędy są giętkie i nie powinny się łamać, jednak nie martw się, gdy na początku kilka gałązek się zniszczy. Nawet doświadczonym plecionkarzom się to zdarza.
Dalsze prace
Podlewanie
Należy pamiętać o systematycznym i obfitym nawadnianiu wierzby. Wierzba lubi wodę i potrzebuje jej do wzrostu. Sadzona wiosną wymaga podlewania z uwzględnieniem warunków pogodowych, do jesieni. Z kolei wierzba sadzona jesienią wymaga podlewania na początku. W okresie zimowym nie podlewać. W kolejnych latach nawadnianie nie jest konieczne poza długotrwałymi okresami suszy.
Pielęgnacja
Samodzielna pielęgnacja budowli wierzbowych jest łatwa. Przycinanie i zaplatanie pędów nie zajmuje dużo czasu i jest bardzo relaksującą czynnością. W zależności od tego jak bujna jest nasza altana rozpoczynamy przycinanie i zaplatanie pędów, które wyrosły z naszej konstrukcji. W zależności od naszych upodobań możemy ją:
- „grzecznie uczesać” wplatając w konstrukcję i przycinając odstające gałązki
- zostawić dziko rosnącą.
Pierwsze przycięcie możemy zrobić już latem, jednak trzeba wówczas uważać, aby nie przyciąć zbyt wiele, by słońce nie spaliło naszej konstrukcji. Dużą przycinkę odstających pędów robimy pierwszej zimy. Budowle należy odchwaszczać, by konkurencja nie zjadła im składników mineralnych. W razie potrzeby można nawieźć nawozem organicznym.
Bezpieczeństwo
Obserwujmy naszą budowlę i dokonujmy na bieżąco napraw – np. wycinamy odstające i złamane gałązki wewnątrz igloo czy tunelu, doplatamy pędy, dowiązujemy gumki czy sznurki, a wówczas konstrukcja będzie stabilna i bezpieczna.
Zabawa
Sadzenie, zaplatanie i formowanie budowli to świetna zabawa i atrakcyjny sposób spędzenia wolnego czasu. W część prac można bez obaw włączyć dzieci i wspólnie urządzić przestrzeń ogrodu. Zazieleniona wierzba na placu zabaw to wspaniałe miejsce dla dzieci, daje dużo możliwości i sprawiaje im dużo frajdy.
Powodzenia i udanej zabawy!
Linki
Hans Peter-Sturm Wiklina w ogrodzie. Pomysły na oryginalne ozdoby i praktyczne sprzęty
Park Doświadczeń Kulturowych. Rozmowa z Katarzyną Piszczkiewicz (019)
Strona Żywej Architektury
Żywa Architektura na Facebooku
